Tarnina poza sytuacjami, gdy jest ekspansywna wobec wielogatunkowych muraw i okrajków ciepłolubnych, jest cenna dla środowiska, gdyż tworząc gęste zarośla (tzw. czyżnie), trudne do przebycia dla człowieka i większych zwierząt, stanowi dobre miejsce lęgowe dla ptaków i małych ssaków. Owoce odgrywają istotną rolę w wyżywieniu ptactwa, tym bardziej istotną, że są długo dostępne. Pożywia się nimi ok. 20 gatunków ptaków. Roślina ta jest też ważnym gatunkiem żywicielskim lub siedliskiem dla długiej listy bezkręgowców i grzybów. Na liściach tarniny żerują gąsienice aż 135 gatunków motyli, Na liściach żerują także larwy licznych gatunków błonkoskrzydłych i chrząszczy. Podczas kwitnienia Tarnina jest rośliną miododajną – podczas obfitego kwitnienia dostarcza wielkich ilości pyłku i nektaru. Kwiaty wabią ok. 20 gatunków pszczół samotnic.

Śliwa tarnina jest rośliną leczniczą i kulinarną. Kwiatom przypisuje się następujące działanie lecznicze: słabo przeczyszczające, wykrztuśne, napotne i moczopędne, mają też zmniejszać przepuszczalność naczyń włosowatych. Owoce mają mieć działanie łagodnie zapierające i przeciwzapalne. Miąższ owoców, mimo że cierpki w stanie świeżym, jest ceniony ze względu na walory odżywcze, aromat i smak. Do spożycia nadaje się po przemrożeniu – staje się wówczas bardziej słodki. Ze względu na toksyczny cyjanowodór nie należy spożywać pestek.

Gatunek może być stosowany w nasadzeniach w celu umocnienia skarp nasypów i wykopów oraz urwisk i wąwozów. Chroni glebę przed erozją wodną i wietrzną. Na pastwiskach umożliwia wprowadzanie nasadzeń drzew, chroniąc je przed zgryzaniem. Jest doskonałym gatunkiem na żywopłoty i do tworzenia zarośli sprzyjających bytowaniu ptaków oraz innych drobnych zwierząt.