W czerwcu 2023r. Rada Unii Europejskiej uzgodniła porozumienie (podejście ogólne) dotyczące projektu przepisów o odbudowie przyrody. Do 2030 r. specjalnymi środkami zostałoby objęte co najmniej 20% unijnych lądów i 20% mórz, a do 2050 r. – wszystkie ekosystemy wymagające odbudowy.
Projekt wskazuje prawnie wiążące cele i obowiązki w każdym z wymienionych ekosystemów: od gruntów rolnych i lasów po ekosystemy morskie, słodkowodne i miejskie. Podejście ogólne posłuży prezydencji jako mandat do negocjacji z Parlamentem Europejskim na temat ostatecznego kształtu przepisów zaś samo porozumienie wynika unijnej strategii bioróżnorodnościowej, ogłoszonej przez Komisję Europejską 20 maja 2020 r. w ramach europejskiego zielonego ładu.
Unijna strategia bioróżnorodności 2030
Komisja chce, aby do 2030 r. przede wszystkim:
- objąć ochroną co najmniej 30% unijnych terenów lądowych i morskich, i w tym celu rozszerzyć obecne obszary Natura 2000
- zrekultywować zdegradowane ekosystemy poprzez konkretne zobowiązania i środki, m.in. ograniczenie o 50% pestycydów i związanego z nimi ryzyka oraz zasadzenie 3 mld drzew w całej UE
- udostępniać co roku 20 mld EUR na ochronę i promocję bioróżnorodności z funduszy unijnych oraz środków krajowych i prywatnych
- utworzyć ambitne globalne ramy bioróżnorodności.
Państwa UE przyjęły konkluzje Rady poświęcone strategii i zatwierdziły jej cele.
Rada podkreśliła, że należy intensywniej zająć się bezpośrednimi i pośrednimi czynnikami zaniku bioróżnorodności i zasobów przyrody. Ponownie zaapelowała, aby w pełni uwzględniać cele bioróżnorodnościowe w działaniach innych sektorów, takich jak rolnictwo, rybołówstwo i leśnictwo, oraz spójnie wdrażać środki UE w tych dziedzinach.
Ministrowie domagali się, aby znaczna część z 30% budżetu UE i wydatków instrumentu Next Generation EU przeznaczonych na działania klimatyczne była inwestowana w bioróżnorodność i wspierające ją rozwiązania oparte na zasobach przyrody.
Strategia „Od pola do stołu” i strategia bioróżnorodności, zaprezentowane razem przez Komisję w 2020 r., mają wiele wspólnych celów jakościowych i ilościowych, np. mniejsze stosowanie pestycydów i nawozów, rekultywację gruntów rolnych oraz gospodarkę wodną.
Prawo o odbudowie zasobów przyrodniczych
W myśl strategii bioróżnorodności Unia pracuje nad nowymi przepisami o odbudowie bioróżnorodności i ekosystemów, czego wynikiem było porozumienie Rady Unii Europejskiej. Prawo o odbudowie zasobów przyrodniczych ma wprowadzić środki, którymi do 2030 r. zostałoby objęte co najmniej 20% unijnych obszarów lądowych i 20% morskich, a do 2050 r. – wszystkie ekosystemy wymagające odbudowy.
Przepisy byłby pierwszymi poświęconymi właśnie odbudowie zasobów przyrodniczych w państwach członkowskich UE.
Ustanawiałyby wiążące cele odbudowy dla:
- terenów zdegradowanych i siedlisk morskich
- owadów zapylających
- ekosystemów rolnych
- obszarów miejskich
- rzek i obszarów zalewowych
- lasów.
Inne polityki UE chroniące bioróżnorodność
Unijne wysiłki na rzecz zahamowania zaniku bioróżnorodności i ekosystemów mają umocowanie w prawie. Obejmuje ono:
- dyrektywę ptasią i dyrektywę siedliskową
- ramową dyrektywę wodną
- dyrektywę ramową w sprawie strategii morskiej.
W ochronie bioróżnorodności pomagają też przepisy m.in. o zanieczyszczeniu, inwazyjnych gatunkach obcych i zmianie klimatu – mają one przeciwdziałać czynnikom powodującym zanik bioróżnorodności.
Aby finansować praktyczną ochronę i odbudowę przyrody, UE ustanowiła program LIFE. Funkcjonuje on od 1992 r. i jest jedynym unijnym programem finansowym w całości przeznaczonym na cele środowiskowe i klimatyczne. Odkąd powstał, wsparł ponad 5000 projektów.
Źródło: https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/biodiversity/